नॉक्टुरिया म्हणजे रात्री लघवी होणे हे हृदयाच्या विफलतेचे लक्षण आहे, मूत्राशयाचे नाही.
शिवपुरीचे प्रसिद्ध डॉक्टर डॉ. बन्सल स्पष्ट करतात की, नॉक्टुरिया हे खरेतर हृदय आणि मेंदूच्या रक्तप्रवाहात अडथळा येण्याचे लक्षण आहे. प्रौढ आणि वृद्ध लोकांना सर्वात जास्त त्रास होतो कारण त्यांना लघवी करण्यासाठी रात्री वारंवार उठावे लागते. झोपेचा त्रास होईल या भीतीने वडील रात्री झोपण्यापूर्वी पाणी पिण्यास टाळाटाळ करतात. पाणी प्यायले तर लघवी करण्यासाठी पुन्हा पुन्हा उठावे लागेल, असे त्यांना वाटते. त्यांना काय माहित नाही की झोपण्यापूर्वी किंवा रात्री लघवी केल्यानंतर पाणी न पिणे हे प्रौढ आणि वृद्ध लोकांमध्ये वारंवार पहाटे हृदयविकाराचा झटका किंवा स्ट्रोकचे एक महत्त्वाचे कारण आहे. खरं तर, नॉक्टुरिया म्हणजे वारंवार लघवी होणे ही मूत्राशयाच्या बिघडलेल्या कार्याची समस्या नाही. हे वयाबरोबर वृद्धांमध्ये हृदयाचे कार्य कमी झाल्यामुळे होते, कारण हृदय शरीराच्या खालच्या भागातून रक्त शोषण्यास सक्षम नाही.
अशा स्थितीत दिवसा जेव्हा आपण उभे असतो तेव्हा रक्ताचा प्रवाह अधिक खालच्या दिशेने होतो. हृदय कमकुवत असल्यास हृदयातील रक्ताचे प्रमाण अपुरे पडते आणि शरीराच्या खालच्या भागावर दाब वाढतो. म्हणूनच प्रौढ आणि वृद्ध व्यक्तींना दिवसा शरीराच्या खालच्या भागात सूज येते. जेव्हा ते रात्री झोपतात तेव्हा शरीराच्या खालच्या भागाला दाबातून आराम मिळतो आणि त्यामुळे ऊतींमध्ये भरपूर पाणी साठते. हे पाणी पुन्हा रक्तात येते. जास्त पाणी असल्यास, पाणी वेगळे करण्यासाठी आणि मूत्राशयातून बाहेर ढकलण्यासाठी मूत्रपिंडांना अधिक मेहनत करावी लागते. हे नॉक्टुरियाच्या मुख्य कारणांपैकी एक आहे.
त्यामुळे तुम्ही झोपायला आडवे झाल्यावर आणि पहिल्यांदा शौचाला जाता तेव्हा साधारणतः तीन ते चार तास लागतात. त्यानंतर जेव्हा रक्तातील पाण्याचे प्रमाण पुन्हा वाढू लागते तेव्हा तीन तासांनंतर पुन्हा शौचास जावे लागते.
आता प्रश्न असा पडतो की ब्रेन स्ट्रोक किंवा हृदयविकाराचा झटका हे महत्त्वाचे कारण का आहे?
दोन-तीन वेळा लघवी केल्यावर रक्तात फारच कमी पाणी असते, असे उत्तर मिळते. श्वासोच्छवासानेही शरीरातील पाणी कमी होते. यामुळे रक्त घट्ट आणि चिकट होते आणि झोपेच्या वेळी हृदयाची गती मंदावते. जाड रक्त आणि संथ रक्तप्रवाहामुळे, अरुंद रक्तवाहिनी सहज अवरोधित होते…
यामुळेच प्रौढ आणि वृद्ध व्यक्तींना नेहमी पहाटे ५ ते ६ च्या सुमारास हृदयविकाराचा झटका किंवा अर्धांगवायू झाल्याचे आढळून येते. या अवस्थेत ते झोपेतच मरतात.
सगळ्यांना सांगायची पहिली गोष्ट म्हणजे नॉक्टुरिया ही मूत्राशयाची खराबी नाही, ती वृद्धत्वाची समस्या आहे.
आणखी एक गोष्ट सर्वांना सांगावीशी वाटते ती म्हणजे झोपण्यापूर्वी कोमट पाणी प्यावे आणि रात्री लघवीला उठल्यानंतर पुन्हा प्यावे.
नोक्टुरियाला घाबरू नका. भरपूर पाणी प्या, कारण पाणी न पिल्याने तुमचा जीव जाऊ शकतो.
तिसरी गोष्ट म्हणजे हृदयाची कार्यक्षमता वाढवण्यासाठी तुम्ही सामान्य वेळेत जास्त व्यायाम केला पाहिजे. मानवी शरीर हे यंत्र नाही की त्याचा अतिवापर केला तर तो बिघडेल, उलट त्याचा जितका जास्त वापर केला जाईल तितका तो मजबूत होईल. अस्वास्थ्यकर अन्न खाऊ नका, विशेषतः जास्त स्टार्च आणि तळलेले पदार्थ.
मी तुम्हाला विनंती करतो की हा लेख तुमच्या प्रौढ आणि वृद्ध मित्रांसोबत शेअर करा.
ज्येष्ठ नागरिकांसाठी अत्यंत महत्त्वाचा.
आरोग्य समस्या काय आहे यावर डॉ. बन्सल यांचा एक मनोरंजक आणि माहितीपूर्ण लेख येथे आहे..
Nocturia
हे विशेषत: ज्येष्ठ नागरिकांसाठी आहे, वाचायला चुकवू नका. आणि ज्यांना याची गरज असेल त्यांना पाठवा.
संग्रहीत। व्हाट्सअप्प।
Spandane 